Krakowska Książka Miesiąca grudnia – „Wisła. Biografia rzeki”

wręczenie nagrody 21 grudnia w Filii nr 21

Andrzej Chwalba „Wisła. Biografia rzeki”

Biblioteka Kraków zaprasza w czwartek 21 grudnia 2023 r. o godz. 18.00 do Filii nr 21 (Czytelnia naukowa, ul. Królewska 59) na wręczenie Nagrody Krakowskiej Książki Grudnia Andrzejowi Chwalbie – autorowi książki „Wisła. Biografia rzeki”. Wydarzenie organizowane w ramach „Salonu Literackiego Biblioteki Kraków”.

Prowadzenie: Krzysztof A. Zajas

Wstęp wolny

 

O książce

„Nikt dotychczas tak nie opowiadał o Wiśle! Pionierskie, fascynujące dzieło, które zachwyci nie tylko fanów historii Wisła jest królową polskich rzek, a polska sztuka, literatura i mitologia każą w niej widzieć kobietę. Najnowsza książka Andrzeja Chwalby jest więc… biografią kobiety. Autor wielu historycznych bestsellerów opowiada o jej wdziękach i kaprysach, o charakterystycznych cechach oraz roli, jaką odgrywa w całych dziejach Polski. Przyjrzymy się Wiśle z perspektywy przyrodniczej, historycznej i kulturowej. Poznamy jej gniew, emocje i uczucia, jakie wzbudzał wiślany krajobraz, posłuchamy związanych z nią legend. Będzie też o tym, co i jak rzeka daje i odbiera, jak nagradza i karze.

– Kiedy i w jakich okolicznościach Wisła zaczęła być postrzegana jako królowa polskich rzek?

– Jak wpływała na kształtowanie się polskiej tożsamości, na charakter państwowości i na symbolikę narodową?

– Jak przebiegała i czym się zakończyła rywalizacja na tym polu z innymi wielkimi rzekami Europy?

Oto – dosłownie! – porywająca i wciągająca biografia rzeki, która była i jest dla nas źródłem siły i życia, arterią komunikacyjną, inspiracją dla artystów, twórców i patriotów oraz wielkim narodowym symbolem – czasami nieokiełznanym i gniewnym, a kiedy indziej łagodnym i szczodrym”.

(opis pochodzi od wydawcy)

 

„Wisło moja!…”

Kto nie zna XIX-wiecznej piosenki do słów Edmunda Wasilewskiego i muzyki Kazimierza Hofmana „Płynie Wisła płynie po polskiej krainie” albo „Wisło moja Wisło stara co tak smutno płyniesz” Ignacego Danielewskiego? Towarzyszą nam od dzieciństwa, a rzeka, której są poświęcone, stanowi swoistą oś naszego kraju. Królowej polskich rzek, poświęcił swą najnowszą książkę „Wisła. Biografia rzeki” prof. dr hab. Andrzej Chwalba, historyk zajmujący się dziejami XIX-wiecznego i współczesnego Krakowa oraz historią I wojny światowej. Jak zaznacza autor we wstępie, książka, pomimo że została pozbawiona przypisów i napisana jest językiem przystępnym dla czytelników, ma jednak charakter naukowy. Na bez mała 400 stronach, autor opowiada dzieje Wisły, od jej „narodzin” około 15 000 lat temu, kiedy z zajmowanego obecnie przez Polskę obszaru Europy ustąpił lodowiec. Powstanie korzystnych warunków klimatycznych zapoczątkowało pojawienie się osadnictwa pierwotnego człowieka, o czym tak fascynująco pisze w książce „Dom ojców” Andrzej Muszyński, a w końcu powstanie państwowości polskiej. W książce czytamy o tworzących się polskich miastach nad Wisłą, jej roli komunikacyjnej na przestrzeni wieków, rozwoju techniki i budowaniu mostów łączących brzegi rzeki. Wisła, nigdy nie dawała się łatwo ujarzmić, czego do dziś od czasu do czasu doświadczamy, gdy występuje z brzegów, zalewając miasta, wioski i pola. Jest też mowa o jej walorach obronnych. To bardzo ważna i potrzebna książka, która ukazuje, jak ważne są uwarunkowania geograficzne dla powstania i utrwalenia państwowości polskiej. Po lekturze książki, wsiadając do kajaka lub pływającego po Wiśle statku turystycznego, inaczej spojrzymy na czasem strome brzegi, piaszczyste łachy powstające wzdłuż biegu Wisły, gdzie rzeka jeszcze nie jest uregulowana, w końcu na mosty – te stare i nowoczesne, a przede wszystkim na rozsiadłe nad królową polskich rzek piękne miasta – Sandomierz, Warszawa, Płock, Toruń Grudziądz czy w końcu Gdańsk, gdzie Wisła wpada w objęcia Bałtyku.

(Janusz M. Paluch)

 

O autorze:

Andrzej Chwalba – profesor historii, pracownik naukowy Zakładu Antropologii Historycznej Uniwersytetu Jagiellońskiego, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Historycznego, wybitny znawca XIX i XX wieku, przede wszystkim dziejów społecznych i politycznych, redaktor działu „Życie społeczne” II wydania „Encyklopedii Krakowa”. Ważne w jego dorobku są prace poświęcone dziejom Krakowa i III Rzeczypospolitej. Autor wielu książek, które zdobywają liczne nagrody.