Nagroda Żółtej Ciżemki

Laureatkami III edycji Nagrody Żółtej Ciżemki za książkę dla dzieci i młodzieży zostały Katarzyna Maziarz (tekst) i Małgorzata Zając (ilustracje). Książka „Trochębajki o Stanisławie Wyspiańskim”, wydana przez Muzeum Narodowe w Krakowie, została wybrana spośród 108 tytułów zgłoszonych do konkursu.

Spośród 108 zgłoszeń, Kapituła w składzie: dr Stanisław Dziedzic, prof. dr hab. Alicja Baluch, Marcin Bruchnalski, Izabela Ronkiewicz-Brągiel, dr Anna Skoczek oraz dr hab. Katarzyna Wądolny-Tatar nominowała do Nagrody pięć tytułów:

Marta Guśniowska (tekst), Jaga Słowińska (ilustracje), „Smacznego, proszę Wilka!”, TASHKA, Warszawa 2018.
Cezary Harasimowicz (tekst), Marta Kurczewska (ilustracje), „Mirabelka”, Wydawnictwo Zielona Sowa, Warszawa 2018.
Melania Kapelusz (tekst), Ewa Poklewska-Koziełło (ilustracje), „Mitologia. Przygody słowiańskich bogów”, Egmont, Warszawa 2018.
Katarzyna Maziarz (tekst), Małgorzata Zając (ilustracje), „Trochębajki o Stanisławie Wyspiańskim”, Muzeum Narodowe w Krakowie, Kraków 2018.
Mariusz Wollny (tekst), Zuza Wollny (ilustracje), „Był sobie król… Poczet królów wybieranych”, cz. 1, JAMA, Kraków 2018.

Kim jest autorka?

Katarzyna Maziarz podczas wręczenia Nagrody Żółtej Ciżemki

Katarzyna Maziarz – absolwentka filologii polskiej na Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie, oligofrenopedagog, edukator muzealny. Pracuje w Dziale Edukacji MNK, tworząc programy dla rodzin i najmłodszych zwiedzających. Miłośniczka Młodej Polski. „Trochębajki…” są jej debiutem książkowym.

Kim jest ilustratorka?

Małgorzata Zając podczas wręczenia Nagrody Żółtej Ciżemki

Małgorzata Zając – absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, ilustrator i grafik. W 2016 roku jej praca została doceniona w międzynarodowym konkursie Jasnowidze, zaś pierwsza książka, do której projektowała ilustracje, została wydana w Arabii Saudyjskiej. Prowadzi warsztaty z ilustracji książkowej dla dzieci i dorosłych. Jej świat wyobraźni tworzą wszelkiego rodzaju stworzenia, wyimaginowani przyjaciele. Twórczość Stanisława Wyspiańskiego, pełna roślin i duchów, jest jej szczególnie bliska.

O książce

Katarzyna Maziarz (tekst), Małgorzata Zając (ilustracje), „Trochębajki o Stanisławie Wyspiańskim”, Muzeum Narodowe w Krakowie, Kraków 2018.

TROCHĘBAJKI – to opowiadania adresowane do Czytelników i małych, i dużych, którzy ukrytym w sobie dzieciom nie pozwolili całkiem dorosnąć…
W przedstawionych bajkach świat wyobraźni przeplata się ze światem rzeczywistym. Jest więc sam Staś Wyspiański i Dziad Proszalny spod kościoła Mariackiego, duch króla Kazimierza, i nawet piec z bronowickiej chaty. A w każdej historii kryje się ziarnko prawdy…

Laudacja dr hab. Katarzyna Wądolny-Tatar, członka Kapituły Nagrody

Katarzyna Maziarz stworzyła prywatny gatunek literacki. „Trochębajki” to opowieści z pogranicza biografii i fantastyki. Obie te sfery warunkują się wzajemnie. Elementy fantastyczne zwalniają autorkę z konieczności precyzowania biografii. Biografia zaś nie posiada luk, jeśli w literaturze dla najmłodszych dopuszcza wyobraźnię. Życie i dzieło wybitnego artysty są opowiadane przez osoby, przedmioty i zjawiska, z którymi Stanisław Wyspiański miał styczność w poszczególnych latach i okresach. I tak moment narodzin i dzieciństwo relacjonuje siostra jego matki i późniejsza opiekunka małego Stasia – Joanna z Rogowskich Stankiewiczowa, młodość opisuje dziad proszalny, spokrewniony z Wyspiańskim, dojrzałość artysty – piec z bronowickiej chaty, pamiętający obecność autora Wesela na ceremonii zaślubin Lucjana Rydla z Jadwigą Mikołajczykówną. Wielogłos o Wyspiańskim współtworzą między innymi zaprzyjaźnieni z młodopolskim twórcą: malarz Józef Mehoffer, krytyk i kolekcjoner dzieł sztuki Feliks Jasieński. Ale swoje „trzy grosze” wtrąca też żona warszawskiego bankiera. Na uprzywilejowanej pozycji jest księżyc wydobywający także swoim światłem detale przestrzeni. Autorka Trochębajek… z zacięciem etnografa wyjaśnia pochodzenie i użyteczność dawnych przedmiotów, społecznych funkcji osób, etymologię nazw (np. ulicy Krupniczej). Czyni to w tekście głównym i komentarzach towarzyszących spisowi treści.

Literacka biografistyka dla najmłodszych zyskała barwny opis biegu życia wielkiego krakowianina i Polaka, który dotychczas rzadko brany był pod uwagę jako temat pisarstwa dla dzieci – może z uwagi na wszechstronność artysty, poziom jego sztuk, intensywne i krótkie życie…. W narracji Katarzyny Maziarz właśnie ów wielogłos odpowiada dynamice biografii – kolejni opowiadający dosłownie upominają się o głos, „wpychają się do kolejki”. W finale opowieści życie Wyspiańskiego zamienia się tylko w jego dzieło, duchową obecność wielkiego artysty wśród nas.

Pozostałe nominacje

Guśniowska Marta, il. Romanowicz Robert, „Smacznego, proszę Wilka!” TASHKA, Warszawa 2018

To wesoło-smutna bajka o odchodzeniu. Oto stary, bezzębny Wilk wybiera się na tamten świat, ale na tym ma jeszcze coś do załatwienia. Musi zaopiekować się bezbronnym Zajączkiem, którego tatusia… schrupał na kolację. Paradoks, humor, filozoficzna refleksja – doskonała lektura dla młodszych i starszych. Szkoda przeoczyć! /Liliana Bardijewska/

Drżyj, konkurencjo, Marta Guśniowska znowu w fabule literackiej! Autorka przeszło stu spektakli teatralnych dla dzieci, kolekcjonerka nagród, jedna z najmłodszych laureatek Medalu „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” NADCHODZI! I wymiata.

Nawet siedmiolatkowi zrobią się „kurze łapki” ze śmiechu podczas czytania tej książki. Od chwili, kiedy mała leśna sierotka zastuka do drzwi złego Wilka, aż po słodko-gorzką puentę, czytelnik suszy zęby w szerokim uśmiechu. Bo oto nieśmiały i ufny malec trafia pod dach groźnego drapieżnika, nie wiedząc nic o jego występkach i… ekhem… wilczej diecie wysokobiałkowej. Stary basior, dotąd okrutny i nieznający skrupułów, na skutek perswazji przyjaciółki Pajączki wypełni ostatnią w swoim egoistycznym życiu misję – udzieli przestróg łatwowiernemu zwierzątku i odprowadzi je do domu babci. Po drodze Wilk wielokrotnie będzie musiał odeprzeć zew dzikiej natury drapieżnika, aby po wielu perypetiach na koniec zagustować w przyjaźni i pomaganiu.

Marta Guśniowska z talentem łączy komiczne dialogi z zakamuflowanym ważnym przesłaniem książki. Komedia omyłek, zabawny ping-pong słowny między niepoprawnym leśnym recydywistą a puszystym „słodziakiem” o dobrodusznej naturze… wszystko to sprawia, że tekst Marty Guśniowskiej czyta się galopem (gdyby to był teatr, tutaj nastąpiłaby owacja na stojąco). /Joanna Olech/

Harasimowicz Cezary, il. Kurczewska Marta, „Mirabelka”, Wydawnictwo Zielona Sowa, Warszawa 2018

„Mirabelka – to pełna nadziei, wiary i miłości historia kilku pokoleń mieszkańców warszawskich Nalewek opowiedziana z perspektywy drzewa, które naprawdę tam rosło. Choć nie ma już kamienicy pana Friedmana, fabryki strojów karnawałowych panów braci Alfusów, nie ma też getta, a od niedawna nie ma nawet mirabelki, to przetrwała pamięć o ludziach, którzy wtedy żyli – o Dorce, Chaimie, Maćku i innych…

Kapelusz Melania, il. Poklewska-Koziełło Ewa, „Mitologia. Przygody słowiańskich bogów”, Egmont, Warszawa 2018

Prastare dęby znają wiele historii. Być może nawet pamiętają, jak po ziemi biegali słowiańscy bogowie: Perun, dobry władca panujący na niebie, i Weles, zachłanny bóg rządzący w podziemiach. Losy słowiańskich bóstw i zwykłych śmiertelników często się splatały, gdy ludzie próbowali wykraść bogom ich tajemną wiedzę o świecie.

Mitologia. Przygody słowiańskich bogów przedstawia mało znany świat wierzeń naszych przodków. Opowieści o stworzeniu świata i ludzi oraz stare podania tłumaczące groźne zjawiska przyrody zachwycą czytelników w każdym wieku.

Wollny Mariusz, il. Wollny Zuza, „Był sobie król… Poczet królów wybieranych. Część 1, czyli historia dawnej Polski dla każdego”, JAMA Mariusz Wollny, Kraków 2018

Trzytomowy cykl popularnonaukowy Był sobie król… to dopiero drugie po słynnej trylogii Paruła Jasienicy literackie opowiadanie o dziejach dawnej Polski. Wzorowane na dziele Mistrza, ale skierowane do szerszego grona zainteresowanych historią ojczystą i dlatego jeszcze więcej w nim ciekawostek. Są tu też legendy i szczypta humoru, a przede wszystkim – kapitalne ilustracje. To lektura dla każdego i na całe życie, do czytania i oglądania przez całą rodzinę.

Pierwsza część ostatniego tomu cyklu opowiada o początku epoki królów elekcyjnych, czyli wybieranych jak dziś prezydenci. Za ich panowania skończył się nam Złoty Wiek i nadeszły burzliwe czasy, w których jedna awantura goniła drugą.