Nagroda Żółtej Ciżemki – edycja VI
Kapituła Nagrody Żółtej Ciżemki w tym roku wyróżniła trzech twórców: w kategorii literatura – Roksanę Jędrzejewską-Wróbel za „Stan splątania” (Wydawnictwo Literackie) oraz w kategorii grafika: Gosię Herbę i Mikołaja Pasińskiego za „Van Dog” (HarperCollins Polska)!
Do VI edycji Nagrody Żółtej Ciżemki zgłoszono niemal 200 tytułów, spośród których wyłoniono zwycięzców. Kapituła Nagrody Żółtej Ciżemki 2022 obradowała w składzie: dr hab. Katarzyna Wądolny-Tatar (przewodnicząca Kapituły), prof. Alicja Baluch, Marcin Bruchnalski, Iwona Haberny, dr Anna Machwic, Izabela Ronkiewicz-Brągiel i dr Agnieszka Staniszewska-Mól.
25 czerwca odbędzie się wręczenie Nagrody w Bibliotece Głównej (ul. Powroźnicza 2).
Skład Kapituły:
- dr hab. Katarzyna Wądolny-Tatar, prof. UP – przewodnicząca Kapituły
- dr hab. Alicja Baluch
- Marcin Bruchnalski
- Iwona Haberny
- dr Anna Machwic
- Izabela Ronkiewicz-Brągiel
- dr Agnieszka Staniszewska-Mól.
Nagroda Żółtej Ciżemki – to ogólnopolski konkurs literacki na najlepszą książkę dla dzieci i młodzieży. Od 2017 roku honoruje polskich autorów tekstów oraz ilustracji.
Słów kilka o laureatach
Roksana Jędrzejewska-Wróbel, „Stan splątania”, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2021:
Społeczne i ponadpokoleniowe walory narracji pozwalają na dostrzeżenie, że relacja jako działanie i czas dla innych jest darem, a dawcą może być zarówno ten, kto stoi u progu dorosłości (na przykład wolontariusz w domu opieki), jak i ten, kto schodzi ze sceny życia, i mógłby być tylko biorcą (jak pensjonariusz domu seniora). Tytułowy „stan splątania” dobrze oddaje czas biopsychicznych i kulturowo-społecznych metamorfoz nastolatków, a także trafnie opisuje wewnętrzny pejzaż osoby u kresu życia. Stan splątania faktycznie staje się jednak stanem splatania – motywowanym potrzebą budowania autentycznych więzi, wzbudzania w sobie empatii i odpowiedzialności za innych, odnajdywania siebie w kontakcie z drugim człowiekiem i światem.
(W uzasadnieniu nawiązano do monografii: Bruno Latour, Splatając na nowo to, co społeczne. Wprowadzenie do teorii aktora-sieci, przeł. A. Derra, K. Abriszewski, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, Kraków 2010)
Gosia Herba– Urodziła się w 1985 roku w Oławie, obecnie mieszka i pracuje we Wrocławiu. Rysuje od 2 roku życia i od tamtej pory nie przestaje. Zajmuje się ilustracją prasową, książkową i komercyjną. Projektuje też większe formy, związane z architekturą i wnętrzami. W ilustracji łączy tradycyjne techniki, takie jak kredki, gwasz, tusz z rysunkiem cyfrowym. W wolnych chwilach haftuje i lepi figurki. Projektuje okładki dla słynnego wydawnictwa Penguin Random House, współpracuje z gazetami z całego świata, na przykład z The Washington Post, The New Yorker, The New York Times, Der Tagesspiegel, Vanity Fair albo Nature. Kiedy nie rysuje, chodzi na basen i pilnie uczy się pływać.
fot. Kasia Kaleta
Mikołaj Pasiński – absolwent kulturoznawstwa, autor komiksów i książek dla dzieci, grafik, twórca kolaży. Współzałożyciel i wieloletni redaktor polskiego magazynu muzycznego Popup Music. Autor komiksu „Fertility” oraz książek: „Słoń na księżycu”, „Balonowa 5″ (IBBA Honour List 2022) i „Van Dog”. Mieszka i pracuje we Wrocławiu.
fot. Kasia Kaleta
Uzasadnienia Kapituły
Roksana Jędrzejewska-Wróbel, „Stan splątania”, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2021:
Społeczne i ponadpokoleniowe walory narracji pozwalają na dostrzeżenie, że relacja jako działanie i czas dla innych jest darem, a dawcą może być zarówno ten, kto stoi u progu dorosłości (na przykład wolontariusz w domu opieki), jak i ten, kto schodzi ze sceny życia, i mógłby być tylko biorcą (jak pensjonariusz domu seniora). Tytułowy „stan splątania” dobrze oddaje czas biopsychicznych i kulturowo-społecznych metamorfoz nastolatków, a także trafnie opisuje wewnętrzny pejzaż osoby u kresu życia. Stan splątania faktycznie staje się jednak stanem splatania – motywowanym potrzebą budowania autentycznych więzi, wzbudzania w sobie empatii i odpowiedzialności za innych, odnajdywania siebie w kontakcie z drugim człowiekiem i światem.
(W uzasadnieniu nawiązano do monografii: Bruno Latour, Splatając na nowo to, co społeczne. Wprowadzenie do teorii aktora-sieci, przeł. A. Derra, K. Abriszewski, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, Kraków 2010).
Gosia Herba, Mikołaj Pasiński, „Van Dog”, HarperCollins Polska, Warszawa 2021:
Przesłanie: „I Ty możesz malować jak Van Gogh” wypływa ze skojarzeń nazewniczych, opisu jednego dnia zwierzęcego bohatera – malarza Van Doga (od pomysłu rowerowego wyjazdu za miasto do umieszczenia gotowego obrazu w muzeum), a także intersemiotyczności ilustracji (motywiki i kolorystyki, nawiązującej do znanych prac holenderskiego artysty). Barwny świat detali i okraszona humorem narracyjność ciągu ilustracji pozwala czytać książkę (tekstowo i wizualnie) na wielu poziomach: projektowanej aktywności dziecięcej (twórczy zamiar, etapy pracy i jej finalizacja – obok niezależnego funkcjonowania otoczenia w czasie, gdy artysta tworzy), akulturacyjnego wprowadzenia w historię sztuki (twórczość konkretnego artysty, muzeum jako instytucja, nawiązania do dzieł Da Vinci, Velázqueza, Friedricha, Maneta, Muncha, Magritte`a, i wielu innych, na wyklejce książki).
Finaliści i uzasadnienia Kapituły
Justyna Bednarek, il.: Marianna Oklejak „Maryjki. Opowieści o Matce Boskiej”, Nasza Księgarnia, Warszawa 2021
Pod piórem Justyny Bednarek i pędzlem Marianny Oklejak ludowe opowieści o Matce Boskiej zyskały nowy, narracyjno-wizualny kształt i charakter. Aktualizacja opowieści, unowocześnienie wątków i wybranych atrybutów postaci nie kłóci się z zachowaniem tradycyjnego schematu zdarzeń fabularnych i motywów w obrazach (jak desenie na szatach postaci czy elementy tła). Twórcza (re)konstrukcja religijno-kulturowych narracji i zachwycająca etnopoetyka barwnego obrazu składają się na oryginalne gatunkowo „maryjki”, sytuujące osobę Matki Boskiej zawsze blisko trosk i potrzeb ludzi, zwierząt, natury, niezależnie od czasu i miejsca (lektury).
Hanna Łupińska, „Jestem. Filozoficzne pytania, które zadają sobie dzieci”, Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”, Kraków 2021 (tekst i ilustracja)
Twórcze przekraczanie sensów dosłowności i codzienności wynika z pytań zadawanych sobie i światu. Każdemu z takich najważniejszych pytań („Czy co roku przychodzi ta sama wiosna?”, „Jak złapać moment, w którym zasypiam?”, „Czy wszystko, co żyje, jest tak samo ważne”?, i innych) towarzyszy w książce metaforyczny obraz, umożliwiający szczególne ćwiczenia z w(y)patrywania – w poszukiwaniu (nowego) znaczenia, analogii pomiędzy graficzno-tekstowym światem książki a rzeczywistością.
(W uzasadnieniu nawiązano do monografii zbiorowej: Wypatrywanie. Filozoficzne aspekty języka, literatury i edukacji, red. M. Wójcik-Dudek, E. Zygan, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2020).
Katarzyna Samosiej, Boso, „Studio Koloru”, Łódź 2021 (tekst i ilustracja)
Twórcze przekraczanie sensów dosłowności i codzienności wynika z pytań zadawanych sobie i światu. Każdemu z takich najważniejszych pytań („Czy co roku przychodzi ta sama wiosna?”, „Jak złapać moment, w którym zasypiam?”, „Czy wszystko, co żyje, jest tak samo ważne”?, i innych) towarzyszy w książce metaforyczny obraz, umożliwiający szczególne ćwiczenia z w(y)patrywania – w poszukiwaniu (nowego) znaczenia, analogii pomiędzy graficzno-tekstowym światem książki a rzeczywistością.
(W uzasadnieniu nawiązano do monografii zbiorowej: Wypatrywanie. Filozoficzne aspekty języka, literatury i edukacji, red. M. Wójcik-Dudek, E. Zygan, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2020).